Een studie door het onderzoeksteam van Prof. Geert van Loo (VIB-UGent Centrum voor Inflammatieonderzoek) heeft een cruciaal mechanisme ontrafeld dat mee aan de basis ligt van auto-immuun- en ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn, en psoriasis. Ze ontdekten dat het proteïne A20 niet via enzymatische activiteiten, maar via een andere weg ontsteking kan verhinderen. Dit kan leiden tot nieuwe behandelingen voor ontstekingsziekten. Hun resultaten verschenen in het prestigieuze vakblad Nature Immunology.
Inflammatoire auto-immuunziekten
Inflammatoire auto-immuunziekten zoal reumatoïde artritis, inflammatoire darmziekten, psoriasis, en multiple sclerose behoren tot de meest voorkomende ziekten. Gedurende de voorbije decennia is het risico op het krijgen van dergelijke ziekten enkel toegenomen, wat betekent dat er momenteel miljoenen patiënten continu worden behandeld met ontstekingsremmende medicatie om hun ziekte onder controle te houden.
Ongeveer 1 % van de Westerse bevolking lijdt bijvoorbeeld aan reumatoïde artritis, een chronische en progressieve ontstekingsziekte van de gewrichten die de levenskwaliteit van de patiënten ernstig kan beïnvloeden. De moleculaire mechanismen die aan de bron liggen van ziekten zoals artritis zijn echter nog onvoldoende gekend, en dergelijke kennis is nodig voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen tegen deze ziekten.
Een anti-ontstekingsdomein
Arne Martens in het team van Prof. Geert van Loo onderzocht de moleculaire signaalmechanismen waarmee het proteïne A20 ontstekingsreacties kan controleren. Deze studie bouwt voort op eerder werk aan het VIB-UGent Centrum voor Inflammatieonderzoek waarbij A20 werd geïdentificeerd als een belangrijke ontstekingsremmer in verschillende modellen van ontstekingsziekten.
Nu tonen de onderzoekers aan dat de ontstekingsremmende activiteit van A20 afhangt van de aanwezigheid van een specifieke regio in de structuur van het proteïne (een ‘domein’). Dit domein blijkt in staat te binden aan ubiquitine, een kleine eiwitmodificatie op andere proteïnen, waardoor signalen binnenin cellen worden beïnvloed en zo ontstekingsreacties die normaal gezien tot ontstekingsziekten leiden worden verhinderd.
Nieuwe therapieën tegen ontsteking
Prof. van Loo legt het belang van hun vondst uit: “Onze resultaten zijn belangrijk vanuit wetenschappelijk oogpunt aangezien ze ons helpen begrijpen hoe A20 ontstekingsreacties voorkomt in onze cellen. Maar minstens even belangrijk zijn de mogelijke therapeutische implicaties. Medicatie op basis van A20 kan mogelijk een sterke anti-ontstekingswerking hebben, en kan dus mogelijk helpen bij artritis en andere auto-immune- en ontstekingsziekten.”
Financiering
De studie werd gefinancierd door een GOA van UGent, het Fonds Wetenschapplijk Onderzoek, en VIB.
Publicatie
Doi: 10.1038/s41590-020-0621-9
Vragen
Een doorbraak in onderzoek betekent niet hetzelfde als een doorbraak in de geneeskunde. De verwezenlijkingen van VIB-onderzoekers kunnen de basis vormen voor nieuwe therapieën, maar het ontwikkelingstraject neemt nog jaren in beslag. Dit kan veel vragen oproepen. Daarom vragen we u om in uw reportage of artikel te verwijzen naar het e-mailadres dat VIB hiervoor ter beschikking stelt. Iedereen kan er met vragen omtrent dit en ander medisch gericht onderzoek terecht: patienteninfo@vib.be.