Worden mensen met een seleniumtekort zieker van het coronavirus?
De Universiteit Gent, het UZ Gent en het AZ Jan Palfijn Gent starten een onderzoek waarin ze nagaan of de seleniumstatus in het bloed het ziekteverloop na een infectie met COVID-19 kan helpen voorspellen.
De onderzoekers zullen de seleniumstatus in het bloed van COVID-19 patiënten meten.
In Vlaanderen heeft een groot deel van de bevolking een seleniumtekort. Velen nemen te weinig selenium op via de voeding, en de seleniumstatus in ons bloed is vaak lager dan aanbevolen. Omdat eerdere studies een verband aantoonden tussen seleniumtekort en ontstekingen na virusinfecties, wil het onderzoeksteam nu duidelijkheid scheppen in de mogelijke rol van een adequate seleniumstatus op het ziekteverloop van COVID-19.
Wat is selenium?
Selenium is een essentieel sporenelement met een beschermend effect. Het zit in een reeks van enzymen die onder andere betrokken zijn bij de werking van het immuunsysteem.
De enzymen zijn ook antioxidanten: ze vangen chemische stoffen op die schade veroorzaken aan weefsels en aan het genetisch materiaal, bijvoorbeeld bij ontstekingen na virale infecties.
In West-Europa werden bij ouderen, mensen met obesitas en mensen met een verzwakt immuunsysteem al seleniumtekorten vastgesteld.
Verband tussen seleniumtekort en ontstekingen na virussen
Het verband tussen selenium en virusinfecties is al gebleken bij verschillende andere virussen. Zo werd het ziekteverloop van ebola in Afrika in verband gebracht met seleniumtekorten. In één regio in China zijn seleniumtekorten gelinkt aan ontstekingen van de hartspier na infectie met een specifiek virus. En bij hiv-infecties wordt al extra selenium toegediend.
Ook bij de behandeling van COVID-19 kan selenium een rol spelen. Zo bleek uit recent onderzoek uit China dat een bepaalde component in laboculturen de beste antivirale werking vertoonde tegen COVID-19. Die component heet ebselen en bevat selenium.
Seleniumtekort bij zwaarst getroffen COVID-19-patiënten
In Vlaanderen werd al vastgesteld dat de seleniumstatus en seleniuminname via voeding in een belangrijk deel van de bevolking lager is dan aanbevolen.
De seleniumstatus in het bloed van de zwaarst getroffen COVID-19 patiënten, waaronder ouderen, mensen met obesitas en een verzwakt immuunsysteem, is echter nog niet onderzocht.
In studies uitgevoerd in Zweden, Italië en Spanje is wel al aangetoond dat een groot deel van deze bevolkingsgroepen seleniumtekorten vertonen in hun bloed.
In Finland, waar al sinds de jaren ‘80 selenium wordt toegevoegd aan meststoffen om de seleniuminname via voeding te verhogen tot optimale niveaus, lijkt COVID-19 minder hard toe te slaan, hoewel ook andere factoren hiervoor verantwoordelijk kunnen zijn.
Het onderzoeksteam, gecoördineerd door de UGent, hoopt dan ook binnenkort meer duidelijkheid te scheppen over de mogelijke rol van een adequate seleniumstatus.
Selenium in voeding
Een gezond en gevarieerd dieet helpt om een seleniumtekort te voorkomen.
Vooral in vis en bepaalde soorten noten, vooral Braziliaanse, zit veel selenium. Ook vlees, volkoren graanproducten en zuivelproducten leveren een belangrijke bijdrage aan de seleniuminname.
In plantaardige producten, zoals groenten en graanproducten, hangt de hoeveelheid vooral af van het seleniumgehalte in de bodem waarop deze plantaardige gewassen geteeld zijn.
In West-Europa is het seleniumgehalte in de bodem typisch laag. De bodem is er verarmd door intensieve landbouw en selenium zit niet in de meststoffen, omdat het voor de gewassen zelf geen essentiële stof is. Aan veevoer wordt wel selenium toegevoegd, waardoor selenium in vlees terug te vinden is.
Maar sommige bevolkingsgroepen, zoals ouderen, nemen selenium minder goed op dan andere. Het seleniumgehalte in ons bloed wordt dus niet enkel bepaald door wat we eten.
Waarschuwing: te veel selenium kan schadelijk zijn
Het is zeer belangrijk te vermelden dat een te hoge seleniuminname bij inname van voedingssupplementen schadelijk kan zijn. Daarom is het erg belangrijk dat we eerst de status van het seleniumgehalte in het bloed kennen, voordat er supplementen toegediend worden.
Dit onderzoek wil daarom ook bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een test die de seleniumstatus direct kan meten met één druppel bloed uit de vinger. Dat zou thuis, in woonzorgcentra of tijdens therapie mogelijk moeten worden.
Het onderzoeksteam
Het onderzoeksteam bestaat uit prof. Gijs Du Laing (coördinator) en prof. Carl Lachat (beiden UGent, faculteit Bio-ingenieurswetenschappen), prof. Sarah De Saeger en dr. Marthe De Boevre (UGent, faculteit Farmaceutische Wetenschappen), prof. Mirko Petrovic (UZ Gent en UGent, faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen) en dr. Louis Ide (AZ Jan Palfijn Gent).